.jpg)
la macchina di Fòg Artifissài in Piazza di Cavaj
di Valente Faustini 1896
A Piaseinza 'l macchinon pò che un ùs l'è 'na passion
la Madonna cs'ela mài seinza i fòg artifissiài ?
E n'el miga un tern'al lott 'vigh i fòg dop l'anarott?
Quand i sonan i'ott e mezz ghè la gint zamò da un pezz
in sla Piazza là strinzì cme il sarac in dal barì.
Tùtt Piaseinza,la campagna,la pianùra,la montagna,
foraster coil donn, coi fiò ien in Piazza schizzà sò,
che la pàr-adess a dig-un scùdlon quattà 'd formig.
Ma la gint,in qul gran scùr, la si indveina sò pri mùr,
a i finestar,ai poggiò, in si còpp,in dov as pò;
tùtt i'aspettan cò ansietà c'vegna l'òra da taccà.
Quand d'un sùbit ,ad sorpresa cme s'is fissan datt l'intesa
's leva in aria in d'un momeint dil fis'ciàd acse poteint
chi vas' ciappan i sarvei -Tacca là ! - vòsn i pivei
Vòsn i grand -Tacca,Manella !- e quand som in dlà pò bella,
patafonf ! 'na cannonà cl'am s'cionsissa in gola 'l fià.
Patafaf ! un'àtra bottac'fa saltà i bùdej in bocca.
Patatin e pataton e comincia 'l Macchinon!..
Lamò in ària ferm e bell ghè restà cme quattar stell,
vùna bianca e in ciel l'as perda,dò ien ross e vùna verda,
che, cambiand color pian pian,van a mòr lontan lontan.
I foghista 's fermn un pò e la gint la vosa: ooohh !
S'pissan allora quattar ròd, vùna pr'angol tùtt a un mòd;
chi t'am fan un gazaghè cme seint biss ch'is corn adrè;
pò i sa spacn in tant boccon cme si fissan fètt da mlon,
trand in ària intorn a lor una bella pioggia d'or
con dil lùs ross,verd,cangiant cme corài e cme diamant;
fein che dop un sert momeint con di sgaj,con di lameint,
pirland seimpr, i voln in ària con dil lùs ad teinta vària.
Pùr, cost chè, l'è l'antipast cal fa miga stò gran guast,
tant cme di ch'ien fòg d'un vòin, ascè tant par romp al dsòin;
parchè allora dop un pezz tacca fòg la ròda 'd mezz:
un rodon, ma propria immeins cme tre bell formaj da sbreins.
Prima 'l boffa, pò l'arfiàda tant cal ciappa un pò l'inviàda
e pò 'l crèssa e seimpar 'l crèssa fein cal pirla csè da frèssa
che stand là a fàg a meint vegna vòja da s'ciasgà i deint.
Con pò 'l pirla,con pò 'l lùsa:con pò al lùsa, con pò 'l brùsa,
e 'l trà fòra 'na fiammà cla fa stà lamò incantà,
cme dadnans un girasol grand e gross fogheint cme 'l sol,
c'un fracass ca pàr da seint la cascada d'un torreint.
Al lùsor csè grand a l'è che s'ag vèdda cme 'd mezdè.
S'vèdda intoran c'fa stùpì tùtt la Piazza squattarì,
piin i cop pàr ciappà 'l frèsc,piin il ròz ad San Fransèsc;
piin il strà ca meina in Piazza, ogni losa, ogni terazza,
rampigà sò pri fanaj sott la pansa di Cavàj.
A guardàs intorn ag pàr un immeinso formiglar;
e i poggiò ien acsè tapp cme quan i'àvi i fan al grapp.
Pò 'na matta cannonà.. e tùtt torna scùrità!
Vegn'allora i fòg pò fein,la passion di Piasintein.
Patafond ! Tùtt fan un sàlt ; una bomba la va in àlt;
e là in ària la sa spacca e d'intoran s'ag dastacca
d'or e argint di gran fasson cme 'l soffitt d'un padiglion.
Patapaf ! un àtar sàlt ; àtra bomba cla va in àlt,
pàr al ciel un prà fiorì ad mill fior asquattarì.
Patafond ! E dritt, bell giùst,cme dna pianta 'l fiss al fùst,
's vera in ària la scavià d'una pianta illuminà,
coi so fiòr e coi so frùtt verd ancora o ross dal tùtt,
n'àtra botta pò l'arbonba e va in ària un'àtra bomba;
tùtt al ciel l'è un fòg appiss dov is còrran drè mill biss
con di zig e con di cioc c'fan restà cme tanta loc.
Tùtt la folla è la incantà cme sla fiss adrè a insognà,
quand as levan ad ì'àtar fòg triplicand a stò bel zòg:
tri bei prà, tri padiglion.. che te 't rest tre vot coion!
Ma 'l deliri ad l'allegria l'è taccà la battaria,
c'ona immensa quantita da s'cioptà e 'd cannonà
c'pàr da iess a una battaglia quand a scoppia la mitraglia,
fand par piazza un bordelleri,cal spaveinta ma in sal seri.
Al vos còr al batta fort,tùtt i dveintan smort asmort,
ogni cà a pàr da seint, a tramlà in si fondameint.
In prinsippi vinsì vò pò ì'oricc n'in pòlan pò
e 'n ghè 'd Sant, an ghè 'd Maria,
queinta propria scappà via!
'S vèdda allora in dlà fùmera con dil lùs d'ogni minera
brùsà in Piassa l'Edifissi tùtt un fòg, ma d'artifissi
'd verd e 'd ross illùminà cme un castel ad qui incantà.
Finalmeint dà zò 'l fracass, la fùmera la dà abbass,
tùtt la gint a la và via c'una gran malinconia:
restan nùd tùtt i palon.. e finissa 'l Macchinon.
la macchina di Fòg Artifissài in Piazza di Cavaj
A Piaseinza 'l macchinon pò che un ùs l'è 'na passion
la Madonna cs'ela mài seinza i fòg artifissiài ?
E n'el miga un tern'al lott 'vigh i fòg dop l'anarott?
Quand i sonan i'ott e mezz ghè la gint zamò da un pezz
in sla Piazza là strinzì cme il sarac in dal barì.
Tùtt Piaseinza,la campagna,la pianùra,la montagna,
foraster coil donn, coi fiò ien in Piazza schizzà sò,
che la pàr-adess a dig-un scùdlon quattà 'd formig.
Ma la gint,in qul gran scùr, la si indveina sò pri mùr,
a i finestar,ai poggiò, in si còpp,in dov as pò;
tùtt i'aspettan cò ansietà c'vegna l'òra da taccà.
Quand d'un sùbit ,ad sorpresa cme s'is fissan datt l'intesa
's leva in aria in d'un momeint dil fis'ciàd acse poteint
chi vas' ciappan i sarvei -Tacca là ! - vòsn i pivei
Vòsn i grand -Tacca,Manella !- e quand som in dlà pò bella,
patafonf ! 'na cannonà cl'am s'cionsissa in gola 'l fià.
Patafaf ! un'àtra bottac'fa saltà i bùdej in bocca.
Patatin e pataton e comincia 'l Macchinon!..
Lamò in ària ferm e bell ghè restà cme quattar stell,
vùna bianca e in ciel l'as perda,dò ien ross e vùna verda,
che, cambiand color pian pian,van a mòr lontan lontan.
I foghista 's fermn un pò e la gint la vosa: ooohh !
S'pissan allora quattar ròd, vùna pr'angol tùtt a un mòd;
chi t'am fan un gazaghè cme seint biss ch'is corn adrè;
pò i sa spacn in tant boccon cme si fissan fètt da mlon,
trand in ària intorn a lor una bella pioggia d'or
con dil lùs ross,verd,cangiant cme corài e cme diamant;
fein che dop un sert momeint con di sgaj,con di lameint,
pirland seimpr, i voln in ària con dil lùs ad teinta vària.
Pùr, cost chè, l'è l'antipast cal fa miga stò gran guast,
tant cme di ch'ien fòg d'un vòin, ascè tant par romp al dsòin;
parchè allora dop un pezz tacca fòg la ròda 'd mezz:
un rodon, ma propria immeins cme tre bell formaj da sbreins.
Prima 'l boffa, pò l'arfiàda tant cal ciappa un pò l'inviàda
e pò 'l crèssa e seimpar 'l crèssa fein cal pirla csè da frèssa
che stand là a fàg a meint vegna vòja da s'ciasgà i deint.
Con pò 'l pirla,con pò 'l lùsa:con pò al lùsa, con pò 'l brùsa,
e 'l trà fòra 'na fiammà cla fa stà lamò incantà,
cme dadnans un girasol grand e gross fogheint cme 'l sol,
c'un fracass ca pàr da seint la cascada d'un torreint.
Al lùsor csè grand a l'è che s'ag vèdda cme 'd mezdè.
S'vèdda intoran c'fa stùpì tùtt la Piazza squattarì,
piin i cop pàr ciappà 'l frèsc,piin il ròz ad San Fransèsc;
piin il strà ca meina in Piazza, ogni losa, ogni terazza,
rampigà sò pri fanaj sott la pansa di Cavàj.
A guardàs intorn ag pàr un immeinso formiglar;
e i poggiò ien acsè tapp cme quan i'àvi i fan al grapp.
Pò 'na matta cannonà.. e tùtt torna scùrità!
Vegn'allora i fòg pò fein,la passion di Piasintein.
Patafond ! Tùtt fan un sàlt ; una bomba la va in àlt;
e là in ària la sa spacca e d'intoran s'ag dastacca
d'or e argint di gran fasson cme 'l soffitt d'un padiglion.
Patapaf ! un àtar sàlt ; àtra bomba cla va in àlt,
pàr al ciel un prà fiorì ad mill fior asquattarì.
Patafond ! E dritt, bell giùst,cme dna pianta 'l fiss al fùst,
's vera in ària la scavià d'una pianta illuminà,
coi so fiòr e coi so frùtt verd ancora o ross dal tùtt,
n'àtra botta pò l'arbonba e va in ària un'àtra bomba;
tùtt al ciel l'è un fòg appiss dov is còrran drè mill biss
con di zig e con di cioc c'fan restà cme tanta loc.
Tùtt la folla è la incantà cme sla fiss adrè a insognà,
quand as levan ad ì'àtar fòg triplicand a stò bel zòg:
tri bei prà, tri padiglion.. che te 't rest tre vot coion!
Ma 'l deliri ad l'allegria l'è taccà la battaria,
c'ona immensa quantita da s'cioptà e 'd cannonà
c'pàr da iess a una battaglia quand a scoppia la mitraglia,
fand par piazza un bordelleri,cal spaveinta ma in sal seri.
Al vos còr al batta fort,tùtt i dveintan smort asmort,
ogni cà a pàr da seint, a tramlà in si fondameint.
In prinsippi vinsì vò pò ì'oricc n'in pòlan pò
e 'n ghè 'd Sant, an ghè 'd Maria,
queinta propria scappà via!
'S vèdda allora in dlà fùmera con dil lùs d'ogni minera
brùsà in Piassa l'Edifissi tùtt un fòg, ma d'artifissi
'd verd e 'd ross illùminà cme un castel ad qui incantà.
Finalmeint dà zò 'l fracass, la fùmera la dà abbass,
tùtt la gint a la và via c'una gran malinconia:
restan nùd tùtt i palon.. e finissa 'l Macchinon.
la macchina di Fòg Artifissài in Piazza di Cavaj